Apteka żeń szeń

 

Korzeń żeń-szenia z (łac. Panax Ginseng) jest cenioną rośliną w lecznictwie chińskim od 4000 lat (niektóre źródła wskazują, że już nawet od 5000 lat). Pierwsze wzmianki pisemne pochodzą z około I w. p.n.e. z dzieła "Korzenie i zioła Shennonga" przypisywanego legendarnemu władcy Chin, Shennongowi, a na podstawie której to księgi powstała współczesna Wielka Encyklopedia Leków Chińskich (Shanghaj, 1977) zawierająca 5767 pozycji.

            Nazwa rośliny na Zachodzie pochodzi od chińskiej nazwy "rénshēn" oznaczającej "człowieka – korzeń", co nawiązuje do specyficznego kształtu kłącza. W większości języków europejskich żeń-szeń jest określany jako "ginseng" – łacińską transkrypcją chińskiej nazwy ustanowioną przez europejskich misjonarzy, którzy szczegółowo badali chińską medycynę i ziołolecznictwo. 

             W Polsce niestety roślina ta nie rośnie naturalnie, jednak coraz częściej możemy zakupić sadzonki czy ziarna do hodowania w warunkach domowych. Naturalne, dzikie miejsce występowania rośliny to północne Chiny, Półwysep Koreański czy Japonia.

            Do Europy suche korzenie żeń-szenia zostały przywiezione z Japonii przez holenderskich kupców w okolicach 1610 roku, natomiast pierwszy w Europie dokładny opis tej rośliny znalazł swoje miejsce w dziele O. Michała Boyma z 1652 r., polskiego misjonarza. Sto lat później jako "pentao" stosowano nalewkę z żeń-szenia na dworze Ludwika XIV by wyleczyć go z impotencji. Do Polski na Lubelszczyznę trafił na początku lat 90-tych, na gospodarstwo Prezesa Zrzeszenia Producentów Ziół, Sławomira Chmiela w Suchodołach.

            Żeń-szeń chwaliła każda osoba, która kiedykolwiek się nim leczyła. O roślinie tej krążyło wiele legend, choć większość mijała się z prawdą np. Boym w XVII w pisał, że kwiaty żeń-szeń świeciły w nocy. Wśród starych aptekarzy chińskich wiadome było, że młode korzenie były niewiele warte, a stare, czyli te najlepsze natomiast niewiarygodnie drogie. Żeń – szeń rośnie bardzo wolno, a po pięciu, sześciu latach jego korzeń waży zaledwie maksymalnie 15 do 20 gramów. W związku z tym poszukiwacze tej uzdrawiającej rośliny często jej nie wykopywali, tylko zaznaczali miejsca znaleziska i wracali ponownie w to samo miejsce po kilku latach, gdyż wtedy wartość tych korzeni była już znacznie wyższa. Zdarzało się jednak, że po powrocie nie było już rośliny w oczekiwanym miejscu, gdyż dostała się ona w ręce kogoś innego. W dziewiętnastym wieku wartość suchego korzenia żeń-szenia osiemnastokrotnie przekraczała wartość złota. Aktualnie są to już historyczne formy zdobywania tej rośliny, z uwagi na znaczny postęp cywilizacyjny oraz rozmaite możliwości hodowlane. Pod koniec lat osiemdziesiątych zaczęto hodować żeń-szeń początkowo w rejonach naturalnego występowania rośliny, tj. Chinach, Korei, Madżurii czy nawet północnej Rosji. Na początku lat trzydziestych w Związku Radzieckim rozpoczęto hodowlę doświadczalną i przemysłową na terenach rezerwatów "Suputinski" i "Kiedrowa Pad", gdzie można spotkać naturalnie rosnący żeń-szeń. Przełom w agrotechnice nastąpił na początku lat sześćdziesiątych poprzedniego stulecia, kiedy powstały nowe technologie, agrotechnika i dodatkowo wprowadzono do uprawy amerykański żeń-szeń pięciolistny, który okazał się łatwiejszy w hodowli, jednak niestety zawierał on mniej substancji aktywnych. W tym samym czasie opanowano też hodowlę żeń-szenia japońskiego w Japonii. Sadzi się je masowo i wykopuje po kilku latach, gdyż żadna hodowla nie czeka aż pięćdziesięciu lat gdy żeń-szeń odpowiednio wyrośnie i nabierze tych cudownych właściwości jakie posiada naturalny dziko rosnący korzeń ważący kilkaset gramów. Po wysuszeniu korzeni, pokrojeniu ich, możemy je zażywać. Korzeń żeń-szenia przypomina kształtem człowieka i takie korzenie są najcenniejsze. Dziś stuletnie rośliny żeń-szeń rosnące w miejscach naturalnych, są pod całkowitą ochroną. Największy korzeń znaleziono w Chinach w 1905 r., podczas budowy kolei do Suzhou. Jego waga sięgała do 600 g, a wiek na podstawie śladów liściowych po rozetkach na kłączu szacowano na dwieście lat. Do dnia dzisiejszego jest on okazałym i unikatowym muzealnym eksponatem.

            Pomimo że żeń-szeń, jak wspomniano powyżej, nie występuje naturalnie w Polsce, to można go uprawiać w naszych warunkach domowych, w ogrodzie czy na działce, czy też na skalę przemysłową za pomocą odpowiednio przygotowanych kilkuletnich sadzonek, czy też nasion. Wysadza się i zbiera je jesienią lub wiosną. Żeń-szeń wykazuje dużą mrozoodporność i wytrzymuje temperatury sięgające nawet do –40 stopni Celsiusza, stąd też nadaje się do uprawy polowej Polsce. Roślina jednak pomimo dużej tolerancji temperatury, ma szczególne wymagania uprawowe. Jest w stanie przetrwać jedynie na stanowiskach ciepłych, zacienionych, osłoniętych od wiatru, gdyż zbyt duże nasłonecznienie może spowodować poparzenie rośliny i obumarcie. Odpowiednia gleba i podłoże powinno być przepuszczalne i przewiewne, a także próchnicze, żyzne i lekko kwaśne. W okresie od wiosny do jesieni zaleca się stosowanie nawozów wieloskładnikowych i regularne odchwaszczanie roślin. Nasiona rośliny wysiewa się dopiero po stratyfikowaniu tj. kilkumiesięcznym uprzednim przechowywaniu ich w wilgotnym piasku i w chłodnej temperaturze, a sam proces kiełkowania może trwać do kilkunastu miesięcy, a przyrost masy korzeniowej około 1g rocznie.

            Po okresie zapomnienia żeń-szeń wrócił już do łask współczesnej medycyny. Korzeń żeń-szenia posiada wiele rozmaitych, cennych właściwości, między innymi odmładzających organizm. Staromiejskie przekazy mówiły: „jeśli chory będzie pił nalewkę sporządzoną z żeń-szenia przez kilka zim pod rząd, to odmłodnieje o kilka lat i odzyska sprawność ruchów i umysłu”. Wśród ludności chińskiej znane jest powiedzenie: „jest żeń-szeń, jest i zdrowie, nie ma żeń-szenia, nie ma zdrowia”. Badania naukowe prowadzone w różnych krajach dowodzą o wielu dobroczynnych skutkach spowodowanych zastosowaniem tej rośliny.

            Według zasad TCM (Tradycyjnej Chińskiej Medycyny) roślina ta może być spożywana tylko w chłodnych miesiącach, jesienią, zimą i wiosną. Prawidłowe, stałe i systematyczne używanie tej fascynującej i wyjątkowej rośliny zapewnia w długim okresie dobre zdrowie, wspaniałe samopoczucie i długie lata życia.

            W wielu publikacjach podkreśla się wielokierunkowe oddziaływanie preparatów żeńszeniowych na organizm ludzki, prowadzące do poprawy jego funkcjonowania. Żeń-szeń prawdziwy czyli azjatycki, ma wszechstronne działanie. W stanach zmniejszonej odporności organizmu czy po przebyciu długotrwałych infekcji stosuje się go z powodzeniem. U osób starszych zalecany jest w celu poprawy pamięci, skraca czas reakcji, wzmacnia procesy myślenia i kojarzenia, polepsza koncentrację czy ogólnie pojętą sprawność psychofizyczną. Dla mężczyzn polecany jest szczególnie ze względu na poprawę potencji i zwolnienia procesów starzenia.

            Extrakt z żeń-szenia często występuje w preparatach łączonych wraz z cytryńcem chińskim oraz mleczkiem pszczelim, aby dodatkowo poszerzyć jego działanie. Najcenniejszymi substancjami czynnymi preparatu są m.in. saponiny triterpenowe, zwane ginsenozydami odpowiadające za szerokie spektrum działania żeń-szenia. Ma wyraźne działanie przeciwrodnikowe oraz immunomodulujące. Wspomaga leczenie gruźlicy, a także pobudza produkcję przeciwciał przeciwwirusowych.

            Z przeprowadzonych badań w kilku ośrodkach akademickich w Polsce wynika, że korzeń żeń-szenia posiada bardzo wysoką zawartość składników aktywnych. Ginsenozydy (panaxozydy) jako główne substancje biologicznie czynne występujące w żeń-szeniu, należące do grupy saponin triterpenowych, zawierają w tej grupie około 30 różnych związków (dotychczas wyodrębniono około 16 ginsenozydów) które naturalnie występują w korzeniach, liściach i organach generatywnych żeń-szenia. Ginsenozydy mają szczególne właściwości zwiększające powinowactwo hemoglobiny do tlenu, a w konsekwencji poprawiają dotlenienie wszystkich tkanek organizmu, wpływając korzystnie na zdolność organizmu do podejmowania wysiłku zarówno fizycznego jak i intelektualnego. Dodatkowo ginsenozydy stymulują prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego, zwiększając odporność organizmu na zakażenia wirusowe i bakteryjne, a także posiadają dużą skuteczność w zwalczaniu wolnych rodników, inhibicji peroksydacji kwasu linolowego i blokowaniu oksydacji neuroliginy i neureksyny (tzw. białka membranowe mózgu, będące częściami synaps). Ginsenozydy wchodzą w skład suplementów ziołowych, ziołowo – mineralnych, ziołowo – witaminowych i dostępne są również w postaci monokoncentratów żeń-szeniowych.

            Zastosowany u sportowców dzięki własnościom regeneracyjnym podnosi wydajność, zdolność wysiłkową ogranizmu oraz regenerację powysiłkową, pobudza organizm i wzmacnia układ nerwowy, nie będąc zaliczany do środków dopingujących. Preparaty z żeń-szenia cieszą się dużą popularnością i dobrymi opiniami wśród sportowców różnych dyscyplin, na każdym poziomie wytrenowania.

            Ta zbawienna roślina działa na ośrodkowy jak i obwodowy układ nerwowy, wpływa na czynność organów wewnętrznych oraz wydzielanie gruczołów dokrewnych, z jednej strony stymuluje układ odpornościowy, a z drugiej tonizuje ośrodki naczyniowo – ruchowe, układ trawienny i moczowy. Niektóre źródła podają, że roślina ta powinna stanowić lek uzupełniający w leczeniu chorób przewlekłych, wyniszczających oraz środek wzmacniający po przebytych chorobach i zabiegach chirurgicznych. Pojawiają się doniesienia o przeciwnowotworowych aspektach działania ekstraktów z korzeni żeń-szenia w stosunku do pewnych komórek nowotworowych. Propozycje użycia żeń-szenia w onkologii dotyczą przede wszystkim prewencji. Żeń-szeń przyspiesza gojenie ran aplikowany w postaci maści, a ponadto zmniejsza uszkodzenie komórek wywołane szkodliwym promieniowaniem.

            Zaleca się stosowanie żeń-szenia także w okresach dekompensacji psychofizycznej, gdyż przeciwdziała zmęczeniu psychicznemu i fizycznemu, wzmożonej senności, zwiększa odporność organizmu na stres i zmęczenie, tak powszechnych w dzisiejszych czasach. Ma wpływ na regulację krwioobiegu i na drogi oddechowe, dlatego powinien być stosowany u osób palących papierosy. Stosowany jest też jako środek do leczenia zapalenia wątroby, chroni ją przed ubocznymi skutkami działania leków, alkoholu i toksyn, pomaga w leczeniu wrzodów żołądka, braku apetytu czy zwyrodnień stawów.

            Zaleca się go osobom osłabionym, wyczerpanym pracą, chorobami i mało odpornym oraz jako środek wzmacniający w podeszłym wieku. U kobiet pomaga w przezwyciężaniu klimakterium, u mężczyzn, wzmaga siły witalne.

            Na uwagę zasługuje wpływ żen – szenia na obniżenie poziomu glukozy we krwi, redukcję nadwagi, stąd wiele prób stosowania go zarówno w zapobieganiu cukrzycy, jak i już w leczeniu czynnej postaci. Najlepsze rezultaty osiągnięto jak dotąd w tzw, cukrzycy wieku dojrzałego. Obniża poziom cholesterolu we krwi, a także ryzyko wykrzepiania wewnątrznaczyniowego.

Żeń - szeń ponadto zawiera mikro i makroelementy, pierwiastki śladowe i witaminy: witaminę A, witaminę B1 i B2, witaminęC, witaminęE, a także wapń, miedź, fosfor, cynk, potas, żelazo, magnez, sód, siarka, molibden, w sumie 200 składników. Znakomite działanie żeń - szenia na organizm ludzki potwierdzają liczne osoby żujące żeń - szeń.

            Wegług nomenklatury TCM, żeń-szeń ożywia pięć żywiołów: uspokaja ducha, zagasza emocje, łagodzi zapalczywość, pozwala przyjmować z godnością niepokój tego świata, rozjaśnia oczy oraz umysł i sprzyja mądrym wyborom. W tradycji Dalekiego Wschodu żeń-szeń jest stosowany na wiele sposobów. Przykładowo w Chinach jest używany jako przyprawa kulinarna, jest dodawany do zup, dań mięsnych i innych potraw, tak jak u nas majeranek, lubczyk czy inne zioła.

            Zwolennicy herbatki żeń-szeniowej spożywają ją pod postacią rozdrobnionych kawałków korzenia żeń-szenia, w ilości pół łyżeczki do herbaty (1 gram), które zalewane są wrzątkiem i pozostawiane na 15 – 20 minut. Taką porcję żeń-szenia można zalewać dwa, trzy razy. Żeń-szeń najlepiej jest zaparzać w termosie lub samowarze i spożywa się tak jak inne herbaty. Dobrze jest go pić z dodatkiem miodu. Żeń-szeń w postaci naparu znakomicie wpływa na górne drogi oddechowe. Szczególnie polecany jest dla osób pracujących głosem jak wykładowcy, kadra zarządzająca, nauczyciele.

            Dla fanów mocniejszych trunków można spożywać go także pod postacią nalewki żeń-szeniowej. Świeży lub suchy pokrojony bądź też rozdrobniony korzeń żeń-szenia w ilości około 30 gram, zalewa się 0,25 litra 50- 70 % alkoholu a następnia odstawia w ciepłe miejsce na conajmniej 4 tygodnie, przy czym co kilka dni należy potrząsać butelką, aby wymieszać jej zawartość. Po 2 tyg. do mikstury dodajemy łyżkę miodu. Nalewka żeń-szeniowa ma specyficzny smak i właściwości lecznicze. Kurację rozpoczynamy od 1-5 łyżeczek dziennie zwiększając do maksymalnie 5-7 łyżeczek w ciągu 7 dni. Nalewkę spożywamy aż do jej wyczerpania. Po opróżnieniu nalewki korzenie żeń-szenia można ponownie zalać jeszcze raz alkoholem lub zwyczajnie je żuć. Miksturę najlepiej zażywać raz dziennie po posiłku, najczęściej po śniadaniu, aby korzystać z wigoru przez cały dzień. Kuracja nie powinna trwać dłużej niż 3 miesiące. Według medycyny chińskiej profilaktycznie kurację żeńszeniową powinno się wykonywać dwa trzy razy w roku. Żeń-szeń jest często składnikiem produktów energetycznych, a wyciąg z korzenia dodawany jest do kosmetyków różnego typu z racji jego rzekomych właściwości odmładzających. Jak zostało już wspomniane, z żeń-szenia można robić herbatki czy też nalewki, ale przede wszystkim poleca się żucie jego wysuszonych korzeni, tak jak używają go Chińczycy, gdyż właśnie wtedy najbardziej efektywnie można wykorzystać składniki zawarte w żeń-szeniu. Żuje się go jak najdłużej i następnie połyka. Żucie jest to pierwszy etap trawienia, zatem im lepiej wymiesza się go wraz ze śliną i dokładnej przeżuje, tym lepiej układ pokarmowy wykorzysta jego właściwości. Aby kuracja dała oczekiwany efekt musi trwać minimum 3 tygodnie. Zgodnie z zaleceniami tradycyjnej medycyny chińskiej, najlepsze efekty uzyskuje się w profilaktyce stosując żeń-szeń, co najmniej dwa razy w roku wiosną i jesienią w dawce 30 gram na pełną kurację. Średnio dawka 1-4 gramy korzenia żeń-szenia (można też podzielić go na dawki np. 2 razy po 2g) jest zalecaną dawką w „kuracji żeń – szeniowej” wg TCM. W czasie trwającej choroby, dla uzyskania szybszych efektów, dawkę żeń-szenia możemy zwiększyć maksymalnie do 4 gramów dziennie.

            Przeciwwskazane jest stosowanie żeń-szenia w ciąży, w bardzo wysokim nadciśnieniu tętniczym, wysokiej gorączce. Zabronione jest podawanie dzieciom i matkom karmiącym, gdyż korzeń żeń-szenia ma wpływ na wydzielanie hormonów. Przy stosowaniu rośliny należy ściśle przestrzegać dawek zalecanych do danej formy podania żeń-szenia, gdyż przedawkowanie może wywołać tzw. syndrom żeń-szeniowy, objawiający się nadmiernym wzrostem ciśnienia krwi, czy też znaczną pobudliwością nerwową. Mogą też pojawić się bóle głowy, obrzęki, biegunki, wykwity na skórze. W przypadku pojawienia się działań niepożądanych, przyjmowanie korzenia należy odstawić lub zmniejszyć jego dawkowanie. Ponadto wyciągów z żeńszenia nie należy łączyć z lekami przeciwzakrzepowymi, gdyż może wywołać krwotoki.

lek. med. Anna Saran

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

logo

DANE KONTAKTOWE

mobile 32 298 77 77
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

house

ul. 3 Maja 13
41-200 Sosnowiec

 

faceZnajdź nas na Facebook'u

NAPISZ DO NAS

Twój email 
Imię i Nazwisko 
Wpisz treść 
   Przesyłając niniejszą wiadomość zostałam(em) poinformowany‚ że Administratorem danych osobowych jest spółka Indra Jargan-Szklorz spółka jawna z siedzibą w Sosnowcu (41-200) przy ul. 3 Maja 13‚ nr KRS 317929. Z pełną informacją o podstawach‚ celach i czasie przetwarzania danych osobowych‚ dobrowolności ich podania‚ przysługujących w związku z przetwarzaniem uprawnieniach (żądania dostępu do nich‚ ich sprostowania‚ usunięcia‚ przeniesienia‚ ograniczenia przetwarzania‚ niepodlegania zautomatyzowaniu i profilowaniu‚ cofnięcia zgody na ich przetwarzanie‚ wyrażenia sprzeciwu‚ wniesienia skargi do organu nadzorczego)‚ kategoriach odbiorców‚ a także wszelkich pozostałych kwestiach wynikających z art. 13 ust. 1 i ust. 2 RODO (Dz.U. L 119 z 4.5.2016)‚ mogę zapoznać się w dostępnej polityce prywatności zgodnej z RODO.  
Proszę przepisać. 
 Pomóż walczyć ze SPAMem!
    
 logo
 
 

DANE KONTAKTOWE

mobile 32 298 77 77
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

house

ul. 3 Maja 13 
41-200 Sosnowiec

faceZnajdź nas na Facebook'u

 

 

NAPISZ DO NAS

Twój email 
Imię i Nazwisko 
Wpisz treść 
   Przesyłając niniejszą wiadomość zostałam(em) poinformowany‚ że Administratorem danych osobowych jest spółka Indra Jargan-Szklorz spółka jawna z siedzibą w Sosnowcu (41-200) przy ul. 3 Maja 13‚ nr KRS 317929. Z pełną informacją o podstawach‚ celach i czasie przetwarzania danych osobowych‚ dobrowolności ich podania‚ przysługujących w związku z przetwarzaniem uprawnieniach (żądania dostępu do nich‚ ich sprostowania‚ usunięcia‚ przeniesienia‚ ograniczenia przetwarzania‚ niepodlegania zautomatyzowaniu i profilowaniu‚ cofnięcia zgody na ich przetwarzanie‚ wyrażenia sprzeciwu‚ wniesienia skargi do organu nadzorczego)‚ kategoriach odbiorców‚ a także wszelkich pozostałych kwestiach wynikających z art. 13 ust. 1 i ust. 2 RODO (Dz.U. L 119 z 4.5.2016)‚ mogę zapoznać się w dostępnej polityce prywatności zgodnej z RODO.  
Proszę przepisać. 
 Pomóż walczyć ze SPAMem!
    

Apteka Blisko Ciebie

Program PIT udostępniamy we współpracy z IWOP w ramach projektu
PITax.pl dla OPP.